DOSB LigiKurumsal
Basında Biz
Hizmetler
DOSB Yerleşim Planı
Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi
Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi; Denizli - Ankara Karayolu, DSİ (Devlet Su İşleri) Sulama Kanalı ve TCDD (Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları) sınırları arasında kalan 28.836 m² tarıma elverişli olmayan arazi üzerinde 42.000 m3/gün kapasitede projelendirilerek, 31.12.1997 tarihinde tamamlanarak işletmeye alınmıştır.Arıtma tesisi fiziksel (mekanik), kimyasal, biyolojik arıtma ile çamur susuzlaştırma ünitelerinden oluşmaktadır.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi’nin amacı, bölgede faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarından kaynaklanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılarak, 2872 sayılı Çevre Kanunu’na bağlı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Standartlarında alıcı ortam olan kuru dere yatağına (SARIÇAY) deşarj etmektir.
Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında arıtma tesisimizin arıtılmış atıksu deşarj konulu “Çevre İzin Belgesi” alınmıştır. Çevre İzin Belgesi, 23.10.2018 tarihinde yenilenmiş olup 23.10.2023 tarihine kadar geçerlidir.
Bölge Müdürlüğümüz bünyesinde tam otomasyon bilgisayar kontrol sistemli olarak işletilmekte olan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisimiz; T.C. Denizli Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca sık aralıklarla sürekli olarak denetlenmektedir. Yapılan denetlemelerde bu güne kadar herhangi bir olumsuz rapor alınmamıştır.
Bölge'de oluşan evsel ve endüstriyel nitelikli tüm atıksular birleşik kanal sistemi ile toplanarak arıtma tesisi giriş yapısına kadar cazibe ile getirilmekte, yağmur suları ise ayrı bir kanalla toplanarak, Organize Sanayi Bölgesi sınırları dışında yaklaşık 1.400 metrelik kapalı bir kanalizasyon sistemiyle (arıtılmış atıksular) deşarj edilmektedir. Bölge'den atıksuların deşarj edildiği yer kuru dere yatağı olan Sarıçay olup, burası alıcı ortam özelliği taşımaktadır.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nin işletme giderleri ile ilgili tüm hesaplamalar 42.000 m³/gün atıksu debisine göre yapılmıştır. Birim arıtım maliyeti (fiziksel+kimyasal+biyolojik+çamur susuzlaştırma) = 0,23 USD/m³ gün atıksu, birim arıtım maliyeti (fiziksel+biyolojik+çamur susuzlaştırma) = 0,15 USD/m³ gün atıksu'dur.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı öncesi gerek atıksu miktarı gerekse kirlilik konsantrasyonları üzerinde, Bölge Müdürlüğü bünyesinde kurulan atıksu laboratuvarında; Arıtma Tesisi personelimiz kimyager ve laborantlar tarafından yapılan çalışmalar sonucu proje verileri elde edilmiştir. Ekte Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'ne ait tasarım verileri verilmiştir.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi'nde işletmeye açılan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi ile, 4 Eylül 1988 tarih ve 19919 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 19'da belirtilen, Karışık Endüstriyel Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standartları'nın sağlanması amaçlanmıştır. Ekte Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Karışık Endüstriyel Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standardları verilmiştir.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi, Bölge'de oluşan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılması için seçilen proses düzeni aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır.
ATIKSU GİRİŞİ VE SU ALMA YAPISI
Fabrikalardan toplanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular kanalizasyon şebekesinin toplandığı en alt noktadan kot farkından istifade edilerek arıtma tesisi giriş yapısına cazibe ile getirilmektedir. Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine gelen atıksu, elektrik tasarrufu açısından ayrık sistem (yağmur ve atıksu ayrı) kanalizasyon şebekesinden, kendi cazibesiyle tesise alınmaktadır. Tesiste atıksu girişinde herhangi bir terfi pompa istasyonu bulunmamaktadır.
OTOMATİK TEMİZLEMELİ KABA IZGARA VE DEBİ ÖLÇÜM KANALI
Bu ızgara ile atıksuyun bünyesinde yer alan elyaf, kağıt, naylon, iplik vb. katı parçaların arıtma ünitelerinde tıkanma gibi problemlere yol açmaması, ince ızgaraların korunması ve kaba malzemelerin tutulması için 3 cm çubuk aralıklı, otomatik temizlemeli kaba ızgara monte edilmiştir. Izgaranın önünde ve arkasında bulunan seviye ölçerler su seviyesini ölçerek set edilen fark değerinin üzerine çıktığında ızgaranın motorunu çalıştırarak temizleme işlemini başlatır. Bunun takibinde yer alan debi ölçüm kanalında ultrasonik debimetre ile tesise giren atıksu miktarı ölçülmektedir.
KUM VE YAĞ TUTUCU
Kum ve yağ tutucu, kanalizasyon sistemi ile taşınabilecek kum, yağ-gres ile diğer yüzücü maddelerin atıksudan ayrılması için tasarlanmış bir ünitedir. Atıksu içerisindeki kum uygun seçilmiş hazne uzunluğu boyunca tabana çökecek, yağ-gres ise tabandan verilen hava ile su yüzeyinde toplanacaktır. Hareketli bir köprü üzerine monte edilen bir pompa ile kum haznesi tabanından çekilen kum bir siklondan geçirilerek suyundan ayrılacak ve konteynere alınarak uzaklaştırılmaktadır. Yüzücü maddeler ise; yine köprüye monte edilen sıyırıcı ile yağ çukurlarına aktarılarak uzaklaştırılmaktadır.
DENGELEME HAVUZU
Kum ve yağ tutucudan geçen atıksular, dört saat bekleme süreli ve 7.000 m³ hacminde, kare kesitli dengeleme havuzuna alınmaktadır. Bu havuzda çökelmeleri önlemek ve homojenizasyon sağlamak amacıyla üç adet dalgıç karıştırıcı monte edilmiştir.
TERFİ İSTASYONU
Terfi pompaları (2 asıl, 1 yedek, her biri 1.050 m³/h kapasiteli) dengeleme havuzu içerisinde bulunmaktadır. Dengeleme havuzunda bulunan ultrasonik, 4-20 mA sinyal çıkışlı, IP68 koruma sensörlü seviye ölçer terfi pompalarının devreye girip çıkmalarını sağlamaktadır. Dengeleme havuzunda su seviyesi arttığında ikinci pompa otomatik olarak devreye girmektedir.
İNCE IZGARALAR
Tesiste atıksu bünyesinde bulunan elyaf vs. gibi küçük boyutlu ve arıtmanın yükünü artıran katı maddeler, 1 mm elek aralığı bulunan ince ızgaralar ile tutulmaktadır. Böylece, atıksudaki askıda katı maddelerin tutulmasıyla, tesisin ileriki aşamalarında ekipmanlara zarar verebilecek maddeler ayrılacak ve bununla beraber atıksuda, askıda katı maddelerden kaynaklanan kirliliğin arıtılması ve hızlı-yavaş karıştırma ünitesinde kullanılacak olan kimyasal maddelerin miktarında azalma sağlayacaktır. Buradan çıkan katı maddeler yedekli olarak tesis edilen konteynerde toplanarak bertaraf tesisine gönderilmektedir. İnce ızgaralardan geçen atıksu ise kimyasal arıtmaya aktarılmaktadır.
KİMYASAL ARITMA ÜNİTESİ
Kimyasal arıtma, atıksularda kirliliğe neden olan çözünmüş, kolloidal ve askıdaki maddelerin uzaklaştırılmasını temin veya hızlandırmak amacıyla, çeşitli kimyasal reaksiyonlardan yararlanılması esasına dayanan genel metodlardır. İnce ızgaradan geçirilen atıksu pH düzenlemesi için pH ayar havuzuna verilmektedir. Kimyasal arıtma için, uygun pH aralığını sağlayabilmek amacıyla atıksuya, pH cihazından kumanda alarak çalışan dozaj pompası ile asit (%98'lik H2SO4) dozlanmaktadır. Nötralizasyon havuzunda pH ayarlaması yapılan atıksu hızlı karıştırma ünitesine geçer. Hızlı karıştırma havuzunda, suya kireç ve %40'lik Fe3Cl dozlanarak hızlı karışımla maddelerin suya tam olarak karışması sağlanır. Hızlı karıştırma havuzundan sonra atıksu; floklaşmanın sağlandığı yavaş karıştırma havuzuna savaklanır. Yavaş karıştırma havuzunun ilk kademesinde suya anyonik polielektrolit dozlanarak flokların irileşmesi sağlanmaktadır. Yavaş karıştırma havuzunda çökebilir boyuta ulaşan flokların sudan ayrılması için kimyasal çökeltme havuzuna savaklanır.
KİMYASAL ÇÖKELTME HAVUZU
Çökeltme havuzunun yapısı nedeniyle kimyasal çamur tabana çökerken, durulan su üstten savaklanarak biyolojik arıtma için havalandırma havuzuna verilmektedir. Kimyasal çöktürme havuzunun tabanında biriken çamur dip sıyırıcı ile havuz merkezinde toplanarak kimyasal çamur pompalarıyla çamur yoğunlaştırma ünitesine pompalanmaktadır.
BİYOLOJİK ARITMA ÜNİTESİ
Atıksu bünyesinde bulunan organik ve kısmen de anorganik kirletici maddelerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji kaynağı olarak kullanılmak suretiyle atıksudan uzaklaştırılmaları esasına dayanan metodlardır. Kimyasal çökeltim havuzundan savaklanan atıksu, havalandırma havuzu girişinde geri devir çamuruyla karıştırılır.
HAVALANDIRMA HAVUZU
Kimyasal çökeltim havuzundan çıkan sular, havalandırma havuzuna alınmaktadır. Havalandırma havuzu dikdörtgen yapıda iki gözlü, 140 m * 60 m * 5 m boyutlarında, 42.000 m³ hacmindedir. Havuz girişinde geri devir çamuru ile karıştırılan atıksu biyolojik reaksiyona girer. Havalandırma havuzunda mikroorganizmaların (aktif çamur) yardımı ile organik maddelerin CO2 ve H2O’ya dönüşmesi gerçekleşir. Bu proses için gerekli olan oksijen; oksijen ölçüm cihazından kumanda alarak çalışan yüzeysel tip dubalı aeratörlerle (havalandırıcılar) sağlanır.
Havalandırma havuzunda bulunan çözünmüş oksijen probu ortamdaki çözünmüş oksijen değerini okuyup gerektiğinde ilgili havuzdaki 2 adet havalandırıcıları (aeratör) çalıştırıp durdurarak havuzlarda istenen oksijen konsantrasyonu sağlar ve gereksiz enerji sarfiyatını önleyerek enerji tasarrufu sağlar.
İYOLOJİK ÇÖKELTİM HAVUZU
Havalandırma havuzundan çıkan sular dağıtım yapısıyla iki adet çökeltme havuzuna dengeli olarak dağıtılmaktadır. Çökeltim havuzları 42 m çapında, 4.100 m³ hacminde dairesel radyal akışlıdır. Aktif çamur, tabana yerçekimi ivmesi ile doğal olarak çökerek sudan ayrılır. Döner bir köprüye monte edilmiş sıyırıcılarla tabandan sıyrılan çamur, merkezde çamur haznesine alınır ve buradan pompalarla çekilerek havalandırma havuzlarında aktif çamur konsantrasyonunu sabit tutmak için bir kısmı (%85-95) geri devrettirilir. Geri kalan aktif çamur ise çamur yoğunlaştırma havuzuna pompa ile basılmaktadır. Döner köprüye monte edilmiş yüzey sıyırıcı ile yüzücü maddeler toplanarak bir havuzda biriktirilerek, pompa ile çamur yoğunlaştırma havuzuna transfer edilmektedir. Çökeltim havuzundan savaklanan arıtılmış su yüzeyden savaklanarak SAİS ünitesine geçişi sağlanmaktadır.
ARITILMIŞ DEŞARJ SUYU, DEŞARJ NOKTASI VE SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ (SAİS) ÜNİTESİ
Arıtma Tesisimizde son çökeltim havuzlarından deşarj edilen arıtılmış atıksular son deşarj öncesi toplama haznesine alınmaktadır.
Sürekli Atıksu İzleme Sistemi (SAİS); 22.03.2015 tarihli ve 29303 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliği”nde yer alan hüküm uyarınca, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; alıcı ortama deşarj eden atıksu arıtma tesislerinin, çıkışlarına sürekli atıksu izleme sistemi istasyonu kurulması zorunluluğu getirilmiştir.
Buna istinaden arıtma tesisimizin çıkış noktasına; “SAİS” kurularak;
Debi, pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOI), Askıda Katı Madde (AKM) parametreleri, on-line olarak Bakanlık API ağına gönderilmektedir.
16.03.2019 tarih ve 30833 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile 5.000 m³/gün ve üzerinde olan tesisler için de SAİS zorunlu hale getirilmiştir.
ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA VE SUSUZLAŞTIRMA ÜNİTESİ
Atıksu arıtımı sonucu oluşan sıvı ya da yarı katı halde, kokulu; uygulanan arıtma işlemine bağlı olarak ağırlıkça %0,25 ile %12 katı madde içeren atıklar arıtma çamuru olarak isimlendirilir. Çamur yoğunlaştırma havuzunda gravite ile yoğunluğu arttırılan çamur, çok düşük devirli bir sıyırıcıyla sürekli sıyrılarak çamur çukuruna aktarılır. Çamur yoğunlaştırma havuzunda aktif çamur içerisindeki %0,5~1 katı madde miktarı %3~5 mertebesine yükselir. Sıyırıcılarla çamur çukuruna aktarılan çamur monopompalarla susuzlaştırılmak üzere Huber SE Burgu Prese pompalanır.
BURGU PRES (HUBER SE)
Tesiste oluşan çamur hacmini azaltmak ve uzaklaştırma işlemini kolaylaştırmak için çamur, burgu pres ünitesinde mekanik olarak susuzlaştırılmaktadır. Susuzlaştırmanın verimini yükseltmek için çamura otomatik polielektrolit dozlama ünitesinde hazırlanan katyonik polielektrolit, bir monopomp vasıtasıyla dozlanmaktadır. % 35~39 arası kuru madde içeriğinde elde edilen çamur keki açık kasa kamyonda biriktirilerek arıtma tesisi alanı içerisinde bulunan geçici depolama alanında stoklanmaktadır. Denizli İlinin iklimi nedeniyle %30~39 KM arıtma çamurunun kuru madde muhteviyatı geçici depolama alanında %48~60 KM oranına çıkmaktadır. Geçici depolama alanında biriktirilen çamur lisanslı nakliyeci ile Denizli Çimento A.Ş.’ye bertaraf için gönderilmektedir.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi’nin amacı, bölgede faaliyet gösteren sanayi kuruluşlarından kaynaklanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılarak, 2872 sayılı Çevre Kanunu’na bağlı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Standartlarında alıcı ortam olan kuru dere yatağına (SARIÇAY) deşarj etmektir.
Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında arıtma tesisimizin arıtılmış atıksu deşarj konulu “Çevre İzin Belgesi” alınmıştır. Çevre İzin Belgesi, 23.10.2018 tarihinde yenilenmiş olup 23.10.2023 tarihine kadar geçerlidir.
Bölge Müdürlüğümüz bünyesinde tam otomasyon bilgisayar kontrol sistemli olarak işletilmekte olan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisimiz; T.C. Denizli Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca sık aralıklarla sürekli olarak denetlenmektedir. Yapılan denetlemelerde bu güne kadar herhangi bir olumsuz rapor alınmamıştır.
Bölge'de oluşan evsel ve endüstriyel nitelikli tüm atıksular birleşik kanal sistemi ile toplanarak arıtma tesisi giriş yapısına kadar cazibe ile getirilmekte, yağmur suları ise ayrı bir kanalla toplanarak, Organize Sanayi Bölgesi sınırları dışında yaklaşık 1.400 metrelik kapalı bir kanalizasyon sistemiyle (arıtılmış atıksular) deşarj edilmektedir. Bölge'den atıksuların deşarj edildiği yer kuru dere yatağı olan Sarıçay olup, burası alıcı ortam özelliği taşımaktadır.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nin işletme giderleri ile ilgili tüm hesaplamalar 42.000 m³/gün atıksu debisine göre yapılmıştır. Birim arıtım maliyeti (fiziksel+kimyasal+biyolojik+çamur susuzlaştırma) = 0,23 USD/m³ gün atıksu, birim arıtım maliyeti (fiziksel+biyolojik+çamur susuzlaştırma) = 0,15 USD/m³ gün atıksu'dur.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı öncesi gerek atıksu miktarı gerekse kirlilik konsantrasyonları üzerinde, Bölge Müdürlüğü bünyesinde kurulan atıksu laboratuvarında; Arıtma Tesisi personelimiz kimyager ve laborantlar tarafından yapılan çalışmalar sonucu proje verileri elde edilmiştir. Ekte Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'ne ait tasarım verileri verilmiştir.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi'nde işletmeye açılan Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi ile, 4 Eylül 1988 tarih ve 19919 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 19'da belirtilen, Karışık Endüstriyel Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standartları'nın sağlanması amaçlanmıştır. Ekte Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Karışık Endüstriyel Atık Suların Alıcı Ortama Deşarj Standardları verilmiştir.
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi, Bölge'de oluşan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılması için seçilen proses düzeni aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır.
ATIKSU GİRİŞİ VE SU ALMA YAPISI
Fabrikalardan toplanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular kanalizasyon şebekesinin toplandığı en alt noktadan kot farkından istifade edilerek arıtma tesisi giriş yapısına cazibe ile getirilmektedir. Denizli Organize Sanayi Bölgesi Merkezi Atıksu Arıtma Tesisine gelen atıksu, elektrik tasarrufu açısından ayrık sistem (yağmur ve atıksu ayrı) kanalizasyon şebekesinden, kendi cazibesiyle tesise alınmaktadır. Tesiste atıksu girişinde herhangi bir terfi pompa istasyonu bulunmamaktadır.
OTOMATİK TEMİZLEMELİ KABA IZGARA VE DEBİ ÖLÇÜM KANALI
Bu ızgara ile atıksuyun bünyesinde yer alan elyaf, kağıt, naylon, iplik vb. katı parçaların arıtma ünitelerinde tıkanma gibi problemlere yol açmaması, ince ızgaraların korunması ve kaba malzemelerin tutulması için 3 cm çubuk aralıklı, otomatik temizlemeli kaba ızgara monte edilmiştir. Izgaranın önünde ve arkasında bulunan seviye ölçerler su seviyesini ölçerek set edilen fark değerinin üzerine çıktığında ızgaranın motorunu çalıştırarak temizleme işlemini başlatır. Bunun takibinde yer alan debi ölçüm kanalında ultrasonik debimetre ile tesise giren atıksu miktarı ölçülmektedir.
KUM VE YAĞ TUTUCU
Kum ve yağ tutucu, kanalizasyon sistemi ile taşınabilecek kum, yağ-gres ile diğer yüzücü maddelerin atıksudan ayrılması için tasarlanmış bir ünitedir. Atıksu içerisindeki kum uygun seçilmiş hazne uzunluğu boyunca tabana çökecek, yağ-gres ise tabandan verilen hava ile su yüzeyinde toplanacaktır. Hareketli bir köprü üzerine monte edilen bir pompa ile kum haznesi tabanından çekilen kum bir siklondan geçirilerek suyundan ayrılacak ve konteynere alınarak uzaklaştırılmaktadır. Yüzücü maddeler ise; yine köprüye monte edilen sıyırıcı ile yağ çukurlarına aktarılarak uzaklaştırılmaktadır.
DENGELEME HAVUZU
Kum ve yağ tutucudan geçen atıksular, dört saat bekleme süreli ve 7.000 m³ hacminde, kare kesitli dengeleme havuzuna alınmaktadır. Bu havuzda çökelmeleri önlemek ve homojenizasyon sağlamak amacıyla üç adet dalgıç karıştırıcı monte edilmiştir.
TERFİ İSTASYONU
Terfi pompaları (2 asıl, 1 yedek, her biri 1.050 m³/h kapasiteli) dengeleme havuzu içerisinde bulunmaktadır. Dengeleme havuzunda bulunan ultrasonik, 4-20 mA sinyal çıkışlı, IP68 koruma sensörlü seviye ölçer terfi pompalarının devreye girip çıkmalarını sağlamaktadır. Dengeleme havuzunda su seviyesi arttığında ikinci pompa otomatik olarak devreye girmektedir.
İNCE IZGARALAR
Tesiste atıksu bünyesinde bulunan elyaf vs. gibi küçük boyutlu ve arıtmanın yükünü artıran katı maddeler, 1 mm elek aralığı bulunan ince ızgaralar ile tutulmaktadır. Böylece, atıksudaki askıda katı maddelerin tutulmasıyla, tesisin ileriki aşamalarında ekipmanlara zarar verebilecek maddeler ayrılacak ve bununla beraber atıksuda, askıda katı maddelerden kaynaklanan kirliliğin arıtılması ve hızlı-yavaş karıştırma ünitesinde kullanılacak olan kimyasal maddelerin miktarında azalma sağlayacaktır. Buradan çıkan katı maddeler yedekli olarak tesis edilen konteynerde toplanarak bertaraf tesisine gönderilmektedir. İnce ızgaralardan geçen atıksu ise kimyasal arıtmaya aktarılmaktadır.
KİMYASAL ARITMA ÜNİTESİ
Kimyasal arıtma, atıksularda kirliliğe neden olan çözünmüş, kolloidal ve askıdaki maddelerin uzaklaştırılmasını temin veya hızlandırmak amacıyla, çeşitli kimyasal reaksiyonlardan yararlanılması esasına dayanan genel metodlardır. İnce ızgaradan geçirilen atıksu pH düzenlemesi için pH ayar havuzuna verilmektedir. Kimyasal arıtma için, uygun pH aralığını sağlayabilmek amacıyla atıksuya, pH cihazından kumanda alarak çalışan dozaj pompası ile asit (%98'lik H2SO4) dozlanmaktadır. Nötralizasyon havuzunda pH ayarlaması yapılan atıksu hızlı karıştırma ünitesine geçer. Hızlı karıştırma havuzunda, suya kireç ve %40'lik Fe3Cl dozlanarak hızlı karışımla maddelerin suya tam olarak karışması sağlanır. Hızlı karıştırma havuzundan sonra atıksu; floklaşmanın sağlandığı yavaş karıştırma havuzuna savaklanır. Yavaş karıştırma havuzunun ilk kademesinde suya anyonik polielektrolit dozlanarak flokların irileşmesi sağlanmaktadır. Yavaş karıştırma havuzunda çökebilir boyuta ulaşan flokların sudan ayrılması için kimyasal çökeltme havuzuna savaklanır.
KİMYASAL ÇÖKELTME HAVUZU
Çökeltme havuzunun yapısı nedeniyle kimyasal çamur tabana çökerken, durulan su üstten savaklanarak biyolojik arıtma için havalandırma havuzuna verilmektedir. Kimyasal çöktürme havuzunun tabanında biriken çamur dip sıyırıcı ile havuz merkezinde toplanarak kimyasal çamur pompalarıyla çamur yoğunlaştırma ünitesine pompalanmaktadır.
BİYOLOJİK ARITMA ÜNİTESİ
Atıksu bünyesinde bulunan organik ve kısmen de anorganik kirletici maddelerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji kaynağı olarak kullanılmak suretiyle atıksudan uzaklaştırılmaları esasına dayanan metodlardır. Kimyasal çökeltim havuzundan savaklanan atıksu, havalandırma havuzu girişinde geri devir çamuruyla karıştırılır.
HAVALANDIRMA HAVUZU
Kimyasal çökeltim havuzundan çıkan sular, havalandırma havuzuna alınmaktadır. Havalandırma havuzu dikdörtgen yapıda iki gözlü, 140 m * 60 m * 5 m boyutlarında, 42.000 m³ hacmindedir. Havuz girişinde geri devir çamuru ile karıştırılan atıksu biyolojik reaksiyona girer. Havalandırma havuzunda mikroorganizmaların (aktif çamur) yardımı ile organik maddelerin CO2 ve H2O’ya dönüşmesi gerçekleşir. Bu proses için gerekli olan oksijen; oksijen ölçüm cihazından kumanda alarak çalışan yüzeysel tip dubalı aeratörlerle (havalandırıcılar) sağlanır.
Havalandırma havuzunda bulunan çözünmüş oksijen probu ortamdaki çözünmüş oksijen değerini okuyup gerektiğinde ilgili havuzdaki 2 adet havalandırıcıları (aeratör) çalıştırıp durdurarak havuzlarda istenen oksijen konsantrasyonu sağlar ve gereksiz enerji sarfiyatını önleyerek enerji tasarrufu sağlar.
İYOLOJİK ÇÖKELTİM HAVUZU
Havalandırma havuzundan çıkan sular dağıtım yapısıyla iki adet çökeltme havuzuna dengeli olarak dağıtılmaktadır. Çökeltim havuzları 42 m çapında, 4.100 m³ hacminde dairesel radyal akışlıdır. Aktif çamur, tabana yerçekimi ivmesi ile doğal olarak çökerek sudan ayrılır. Döner bir köprüye monte edilmiş sıyırıcılarla tabandan sıyrılan çamur, merkezde çamur haznesine alınır ve buradan pompalarla çekilerek havalandırma havuzlarında aktif çamur konsantrasyonunu sabit tutmak için bir kısmı (%85-95) geri devrettirilir. Geri kalan aktif çamur ise çamur yoğunlaştırma havuzuna pompa ile basılmaktadır. Döner köprüye monte edilmiş yüzey sıyırıcı ile yüzücü maddeler toplanarak bir havuzda biriktirilerek, pompa ile çamur yoğunlaştırma havuzuna transfer edilmektedir. Çökeltim havuzundan savaklanan arıtılmış su yüzeyden savaklanarak SAİS ünitesine geçişi sağlanmaktadır.
ARITILMIŞ DEŞARJ SUYU, DEŞARJ NOKTASI VE SÜREKLİ ATIKSU İZLEME SİSTEMİ (SAİS) ÜNİTESİ
Arıtma Tesisimizde son çökeltim havuzlarından deşarj edilen arıtılmış atıksular son deşarj öncesi toplama haznesine alınmaktadır.
Sürekli Atıksu İzleme Sistemi (SAİS); 22.03.2015 tarihli ve 29303 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliği”nde yer alan hüküm uyarınca, kurulu kapasitesi 10.000 m3/gün ve üzerinde olan; alıcı ortama deşarj eden atıksu arıtma tesislerinin, çıkışlarına sürekli atıksu izleme sistemi istasyonu kurulması zorunluluğu getirilmiştir.
Buna istinaden arıtma tesisimizin çıkış noktasına; “SAİS” kurularak;
Debi, pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen, iletkenlik, Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOI), Askıda Katı Madde (AKM) parametreleri, on-line olarak Bakanlık API ağına gönderilmektedir.
16.03.2019 tarih ve 30833 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile 5.000 m³/gün ve üzerinde olan tesisler için de SAİS zorunlu hale getirilmiştir.
ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA VE SUSUZLAŞTIRMA ÜNİTESİ
Atıksu arıtımı sonucu oluşan sıvı ya da yarı katı halde, kokulu; uygulanan arıtma işlemine bağlı olarak ağırlıkça %0,25 ile %12 katı madde içeren atıklar arıtma çamuru olarak isimlendirilir. Çamur yoğunlaştırma havuzunda gravite ile yoğunluğu arttırılan çamur, çok düşük devirli bir sıyırıcıyla sürekli sıyrılarak çamur çukuruna aktarılır. Çamur yoğunlaştırma havuzunda aktif çamur içerisindeki %0,5~1 katı madde miktarı %3~5 mertebesine yükselir. Sıyırıcılarla çamur çukuruna aktarılan çamur monopompalarla susuzlaştırılmak üzere Huber SE Burgu Prese pompalanır.
BURGU PRES (HUBER SE)
Tesiste oluşan çamur hacmini azaltmak ve uzaklaştırma işlemini kolaylaştırmak için çamur, burgu pres ünitesinde mekanik olarak susuzlaştırılmaktadır. Susuzlaştırmanın verimini yükseltmek için çamura otomatik polielektrolit dozlama ünitesinde hazırlanan katyonik polielektrolit, bir monopomp vasıtasıyla dozlanmaktadır. % 35~39 arası kuru madde içeriğinde elde edilen çamur keki açık kasa kamyonda biriktirilerek arıtma tesisi alanı içerisinde bulunan geçici depolama alanında stoklanmaktadır. Denizli İlinin iklimi nedeniyle %30~39 KM arıtma çamurunun kuru madde muhteviyatı geçici depolama alanında %48~60 KM oranına çıkmaktadır. Geçici depolama alanında biriktirilen çamur lisanslı nakliyeci ile Denizli Çimento A.Ş.’ye bertaraf için gönderilmektedir.
